Về thăm Quốc tử giám của vùng đất phương Nam

Nếu bạn có ý định đặt chân đến miền đất Vĩnh Long, trước khi thăm thú những nơi quen thuộc như: cây cầu Mỹ Thuận, Khu du lịch Trường An, Cù lao An Bình, làng gốm đỏ Long Hồ… một địa chỉ bạn nên tham quan trước khi rời khỏi mảnh đất nép mình giữ 2 con sông Tiền và sông Hậu hiền hòa, khu Văn Thánh miếu, một trong ba Quốc Tử giám của vùng đất phương Nam (gồm Văn Thánh miếu Gia Định, Vĩnh Long và Biên Hòa) tọa lạc trên đường Trần Phú thuộc phường 4, thành phố Vĩnh Long, khuôn viên rộng rãi thoáng đãng, yên tĩnh và mát mẻ dưới những chậu kiếng Bonsai và 2 hàng cây Sao cổ thụ cao vút trong làn gió chiều thổi tới từ con sông Long Hồ trước mặt, nghe như tiếng thổn thức vang vọng từ ký ức xa xăm của các bậc tiền nhân, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi thấy hiện diện trong lòng phố xá náo nhiệt đông vui một không gian thanh bình, gợi nhớ về lịch sử bi tráng thời kỳ vùng đất phương Nam còn loạn lạc.

Vào những năm của thế kỷ 19, khi thực dân Pháp còn đô hộ, các sĩ phu yêu nước thời bấy giờ xây dựng nên Văn Thánh miếu vào năm 1864-1866 mục đích là để làm nơi gìn giữ và giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống dân tộc cho nhân dân, là nơi ôn tập cho các sĩ tử, đề cao tiền hiền, mà trong đó người có công đầu xây dựng nên Văn Thánh là cụ Phan Thanh Giản - Kinh lược sứ Nam Kỳ và cụ Đốc học Nguyễn Thông. Trong không gian rộng lớn của khuôn viên có đầy đủ nơi Thờ tự chính của Văn Thánh thờ đức Khổng Tử và các học trò, có nơi dùng để chứa sách, đọc sách và hội họp, đàm đạo văn chương thi phú gọi là “Tụy Văn Lâu“ hoặc “Văn Xương Các“, tầng trên thờ tự 3 vị Văn Xương Đế Quân tầng dưới thờ Tiên sinh Võ Trường Toản và người học trò Phan Thanh Giản cùng những vị có công với nhân dân, được nhân dân nể trọng.

Từ đó đến nay trải qua nhiều thăng trầm và biến cố lịch sử, khu Văn Thánh được trùng tu nhiều lần nhưng tất cả vẫn giữ được nét cổ kính và uy nghiêm như thủa ban đầu, trong đó có nhiều hiện vật rất quý  như, bức hoành phi với đôi câu đối của cụ Cao Xuân Dục và 3 tấm bia bằng đá có niên đại cùng thời với Văn Thánh… Đến đây ta như thấy được lòng yêu nước, trăn trở và niềm tin sắt đá vào một tương lai tươi sáng của tiền nhân trong thời kỳ tối tăm nhất của vùng đất Nam Kỳ lục tỉnh.

Cầu Mỹ Thuận, cây cầu dây văng đầu tiên ở đồng bằng sông Cửu Long:

Con sông Tiền chảy qua thành phố, phía xa là Cù lao An Bình 4 mùa cây trái:

Và đây Văn Thánh miếu của vùng đất Vĩnh Long, với hàng cây Sao cổ thụ cao vút dọc 2 bên lối đi vào nơi thờ tự chính:

Văn bia cổ trước Văn Thánh miếu:

Bên trái là Văn Xương Các (nhìn từ phía trong):

Cổng chính dẫn vào khu Văn Thánh:

Phía trước là con sông Long Hồ, nơi chứng kiến nhiều thăng trầm của lịch sử Văn Thánh từ khi tạo dựng cho đến ngày hôm nay: